मोरङको पुरानो जग्गा विवाद टुंग्याउँदै २३ परिवारलाई लालपुर्जा वितरण ।
कोशी आवाज २०८२ मङ्सिर ५ गते शुक्रबार
रंगेली । मोरङको धनपालथान–३ डकुवा डाँगा मा दशकौँदेखि चल्दै आएको ऐतिहासिक जग्गा विवाद अन्ततः समाधानतिर उन्मुख भएको छ। ऐलानी मानिने घना जंगल फडानी गरेर बसोबास सुरु गरेका स्थानीय किसान तथा बकसवालाबीच वि.सं. २०२५ देखि सुरु भएको यो विवाद सात दशकभन्दा बढी समयसम्म निरन्तर भइरहेको थियो।
वि.सं. २००३ मा किसानका बाबु–बाजेले मोरङ मालबाट अनुमति लिएर जंगल फडानी गरी खेती सुरु गरे पनि वि.सं. २०२५ मा राजा महेन्द्रका निजी सचिव हंशमानसिंह पक्षले बकस दाबी गर्दै जमिन कब्जा गर्न खोजेपछि विवाद चर्किएको थियो। त्यसमाथि २०२६ मा कोशी अञ्चलाधिशको रोहवरमा ८० विगाह बकसवालालाई र बाँकी जमिन किसानलाई दिने सहमति भए पनि कार्यान्वयन नहुँदा दमन, कुटपिट र गिरफ्तारीजस्ता घटनाहरू निरन्तर दोहोरिए।
प्रजातन्त्रपछि मालपोत छानबिनले बकसवालाले तोकिएको भन्दा बढी जमिन दर्ता गरेको पुष्टि गरे पनि किसानले तत्काल हक पाउन सकेनन्। वि.सं. २०४९–५० मा धान काट्ने घटनालाई लिएर किसान र प्रहरी आमनेसामने समेत भएका थिए। अन्ततः वि.सं. २०५१ मा किसान पक्षले महत्वपूर्ण कानुनी विजय हात पार्यो।
सम्पूर्ण विवादको अन्त्य भने पछि आएर सम्भव भयो। कैजु मुर्मूको संघर्षलाई निरन्तरता दिने उनका कान्छा छोरा विनोद मुर्मू ले लामो मेहनत र कानुनी प्रक्रियापछि २६ बिघा जग्गा प्राप्त गरे। प्राकृतिक बाधा—खोला, नदी, बाटो, घाँटो—कटान गर्दा बाँकी २२ बिघा मध्ये २० बिघा मझौला अनसियार किसानहरूलाई भागबण्डा गरियो। बाँकी २ बिघा जग्गा भूमिहीन सुकुम्बासी परिवारहरूलाई लालपुर्जा बनाएर प्रदान गरिएको हो।
यसै क्रममा विनोद मुर्मूको अध्यक्षतामा आयोजित भव्य कार्यक्रममा २३ परिवारलाई लालपुर्जा वितरण गरिएको छ। कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि डिगबहादुर लिम्बु, विशिष्ट अतिथि प्रदेश सांसद गयानन्द मंडल लिला बल्लभ अधिकारी, धनपालथान गाउँपालिका अध्यक्ष जीवछ गच्छेदार, रेडक्रस मोरङका सभापति सुकदेव मण्डल, राष्ट्रिय अध्यक्ष (NCF Nepal) रेभ. हनोक तामाङसहित विभिन्न पालिकाका प्रमुख–उपप्रमुख, जनप्रतिनिधि, बुद्धिजीवी तथा स्थानीयवासीको उपस्थिति रहेको थियो।
दशकौँको संघर्षपछि लालपुर्जा पाएका परिवारले पहिलोपटक नागरिक रूपमा मान्यता प्राप्त सुरक्षित भूमि अधिकार हात पारेका छन्। स्थानीयवासीले यसलाई “इतिहासमै ठूलो विजय” भनेर स्वागत गरेका छन्।
